
طراح: استودیو معماری گرید
معماران: مینا سعادت فرد، علی ارزاقی
همکاران طراحی: پرهام استوار، احمدرضا امیری
طراحان فاز دو: نگین کوشک جلالی، مهرناز عیسی خانی
گرافیک: سبحان زهرائی، آتنا محیط کرمانی
کارفرما: شرکت مهندسی سازان
زیر بنا: 7000 متر مربع
موقعیت: شیراز، میدان معلم
وضعیت: تکمیل شده
تصاویر: آرش اختران
تعریف پروژه از طراحی یک مجموعه درمانی با محوریت کلینیک ناباروری با پیش بینی سرانه بالای مراجعین آغاز شد. سایت پروژه قطعه ای دیگر از پازل تراکم خاکستری مراکز شهری ایران است. سناریویی تکراری از ساختارهایی عمومی که با بی تفاوتی به فضای شهر از جمعیت پر و خالی می گردند. پروژهی ساختمان سما در نبش یکی از تقاطع های غیر همسطح پر ازدحام شهر شیراز (میدان معلم) واقع شده و مرز بنا چرخشی 45 درجه نسبت به راستای معبر اصلی دارد و با فاصلهای که از معبر گرفته، موقعیت منحصر به فردی برای تقویت ارتباط با شهرِ پیاده ایجاد میکند.


شهر شیراز به عنوان قطب پزشکی از گذشته مقصد اصلی مراجعین درمانی جنوب کشور بوده و تراکم ساختمانهای درمانی در دهههای پیشین بیشتر در بافت میانه شیراز توسعه یافته است. در نگاهی به بافت شهری شیراز دو دوره از ساخت تراکمهای درمانی در بخش خصوص قابل شناسایی است؛ دورهی اول مشتمل بر ردیفهایی از تراکم های کوتاه مرتبه تک کارکردی است که در حاشیه اصلی معابر اصلی سامان یافتهاند و در دورهی دوم که به دو یا سه دهه اخیر اختصاص دارد ساخت تراکم های میان مرتبه با تعریف کارکرد مستقل یا همسان در طبقات رونق گرفته است.
در سالهای اخیر به دلیل اشباع و فرسودگی ساختاری بافت میانه، سرمایه گذاری در حوزه درمان به سمت شمال غرب شیراز حرکت کرده که غالبن در مدل ساخت به تایپولوژی دوره دوم تعلق دارند. سایت پروژه در منطقه ای قرار گرفته که فاصله معناداری با سایر ساختارهای درمانی دارد، لذا هدف کارفرما برای ساختمان سما ، پاسخ به تمامی ملزومات درمانی در درون پروژه بود. برنامه مجتمع مشتمل بر یک کلینیک ناباروری به عنوان هسته اصلی به علاوه تعدادی مطب های خصوصی و سه واحد تجاری بود. با توجه به لزوم تأمین دسترسی مستقل به کلینیک ناباروری و سایر ملزومات عملکردی، در این پروژه مسئله اصلی طرح تبدیل دیاگرام عام تفکیک طبقاتی به ساختاری درهم تنیده و سکشنال بود که حول یک آتریوم مرکزی مفصل بندی شده است و توسط شبکه ای از کوریدورها افقی و عمودی تغذیه میگردد.


مسئله دیگر در ساختمان سما این بود که در این مدل از دوگانگی در تقسیم فضا و در شرایطی که فضای باز پروژه در واقع میدانی شهری است چگونه می توان شبکه ی کریدورهای داخلی و فضاهای عمومی را تا مرز پروژه گسترش داد و به واسطه ی نوعی برونریزی فضایی، فرمی و رنگی به شهر متصل شد . پروژه تلاش کرده به واسطه دوختن کوریدورها داخلی به لبه بنا، هل دادن فضاهای عمومی طبقات به پشت نما، و بهره گیری از زاویه ی مرزی خود تهیه ایی عمیق و شکسته نسبت به محور دید سوژه در درون و بیرون ایجاد نماید.
استفاده از نمای دوپوسته در ساختمان سما علاوه بر تعدیل تابش جنوب غرب، امکان افزایش عمق در مرز پروژه را ایجاد مینماید. با چرخش و امتداد دیوارهای داخلی تا آستانه ی پوسته دوم، برش هایی حجیم از پیکر پروژه کاسته شده؛ واسطه هایی فضایی بین درون و بیرون که تلاش میکنند تعلقی دوگانه به پروژه و شهر داشته باشند.
