
طراح: استودیو معماری گرید
معماران: مینا سعادت فرد، علی ارزاقی
همکاران طراحی: پرهام استوار، فرناز حقی، محمد اسدی
کارفرما:بنیاد جایزه تعالی تمایز
سال: 1396
وضعیت: طرح پیشنهادی مسابقه / تقدیر ویژه
موقعیت: موصل، عراق
سرزمین موصل در وضعیت پساجنگ، با لایهای از مخروبههای موصل قبل از جنگ پوشیده شده است، خرابههایی که بقایای دورههای مختلف حیات تاریخی شهر است؛ زمینی بدون سرزمین. پیشنهاد موقعیت قرارگیری پروژه در بخش شمالی شهر قدیم موصل است که آسیبهای عمدهای در طول جنگ اخیر دیده است و کانسپت اصلی پروژه، تولید یک میانفضای شهری افقی (In-Between Space) در این لایه مخروبه، با بلندکردن سطح پروتوتایپهای مسکونی از زمین است. به بیانی دیگر، تولید یک سطح موازی در بالا و فعالکردن ووید میان دو سطح با تراکم انسانی، ایده اصلی پروژه را شکل داده است.


کف پروژه از زمین برخاسته و میدان ـ بازاری باز و پویا در لایهای افقی، در زیر خود تشکیل داده است که بستری را برای بازیابی حیات دوباره اقتصادی ساکنین، و تولید تجربهای امن، شفاف و پایدار از شهر مهیا میکند. این میانسطح شهری بر روی پلتفرمی وسیع قرار گرفته است که حدود چند پله از کف اصلی شهر بالاتر است و این پلتفرم مرتفع با ضایعات ساختمانی باقیمانده از تخریبات جنگ پر شده است که رویکردی برای پاسخ به معضل جابهجایی این میزان عظیم از ضایعات است.
شبکهای از ستونها و دیوارهای سازهای، کل بار سطح مسکونی را تحمل میکند و سازماندهی فضایی میان عناصر سازهای پروژه، به قسمی برنامهریزی شده است که فرصتهای فضایی متنوعی برای فعالیتهای شهری ایجاد کند. همچنین، برای حفظ خاطره تاریخی شهر، برخی از مخروبههای دارای ارزش تاریخی یا معماری، در میان دیوارههای سازهای و فضای خالی بازار باقی مانده و حفظ شدهاند؛ موزهای زنده و بدون دیوار در میان یک ووید شهری.


هسته اولیه شکلگیری واحدهای مسکونی در سه تایپ اصلی ساده، ولی کارکردی هماهنگ با شبکه سازهای طراحی شده است که ترکیببندی و چیدمانهای مختلف این تایپها، مولد تایپهای بزرگتر برای خانوارهای پرجمعیتتر و ساختارهای مسکونی جمعی برای شرایط مختلف زیستی خواهد بود. به واسطه همین سازماندهی دقیق از تایپهای مختلف مسکونی، کیفیتهای فضایی متنوعی در قالب محلههایی در بالای شهر، شکل گرفته است. تمامی واحدهای مسکونی در مجاورت یک حیاط مرکزی اشتراکی یا یک تراس سایهدار واقع شده اند که پاسخگوی نیازهای فرهنگی و اقلیمی ساکنین بوده و تجربه جمعی را تقویت میکند. جزئیات طرح، مصالح و استراتژی فضایی نیز ملهم از ویژگیهای معماری و محیطی منطقه است.